بهاگاواد گیتا (آواز خدا)

در فرهنگ دینی و عرفانی هندو، کریشنا به عنوان یکی از مظهرات خدا محسوب می شود که به آن اصطلاحن، آواتار نیز گفته می شود. اکثر بزرگان این دین، ظهور این مظهر را مربوط به پنج هزار سال پیش می دانند، حال آنکه بنا بر اعتقاد افرادی چون پاراماهنسایوگاناندا که در جهان هندویسم از اعتبار بالایی برخوردار است، ظهور کریشنا مربوط به یکصد هزار سال پیش می باشد. س

در هر حال کتاب گیتا که در ردیف کتب مقدس ادیان دیگر قرار دارد، در واقع تفسیر جهان و وقایع مختلف، در مورد انسان است با خدا که از دیدگاه کریشنا برای دوست و اولین کسی که وی را در حالت ازلی او می بیند بیان شده است. س

در این بخش از نشریه برای آشنایی دوستان علاقمند به هندوئیسم، به بررسی روبنایی و مختصر، از شروع واقعه می پردازیم.س

س[ بهاگاواد گیتا گفتگویی است بین شری کریشنا، یعنی شخصیت اعلای خداوند و آرجونا ، دوست،‍ پیرو و عابد او. در این گفتگو، آرجونا کریشنا را مورد پرسش قرار می دهد و کریشنا از طریق پاسخهایش، علم شناخت خدا و طریق ادراک روحانی را عرضه می دارد .سس

بهاگاواد-گیتا بخشی از کتاب ماهابهاراتا[1] است که پنج هزار سال پیش به وسیله  شریلا ویاسادوا [2] گردآوری شد. ویاسادوا یکی از مظهرات خداوند محسوب می شود که به منظور تألیف خرد ودایی ، در جهت خیر و صلاح نسلهای آینده، بر کره زمین هبوط کرد.س

ماهابهاراتا شرحی تاریخی است بر کارهای برجسته پادشاه بهاراتا و فرزندان او در عصر باستان .این حماسه بزرگ، پسران شاه بهاراتا[3] را که بر تمام کره زمین حکروایی می کرد ،نسل به نسل در بر می گیرد تا به سه پسر ویچیتراویریا [4]  یعنی  دهریتاراشترا[5]  پاندو[6] و  ویدورا[7] می رسد ( شجره نامه سلسله کورو....). پس از ویچیتراویریا سلطنت حقن می بایست به پسر ارشدش یعنی دهریتاراشترا برسد ولی به علت نابینایی مادرزاد او ، پسر کوچکتر یعنی پاندو شاه گردید . پاندو صاحب پنج پسر شد به نامهای  یود هیشت هیرا[8]، بهیما[9] ، آرجونا[10] ، ناکولا[11] ،  ساهادوا[12] ، و دهریتاراشترا صاحب صد پسر که مهمترین آنها  دوریودهانا[13]  بود. س

دهریتاراشترا هیچگاه استحقاق سلطنت برادر کوچکتر خود، پاندو را نپذیرفت . بدین سبب پسران خود را با آرزوی بر تخت نشاندنشان به جای پسران  برادر،  بزرگ کرد ، بدین ترتیب دوریودهانا و برادرانش با تاثر جستن از جاه طلبی ،غرور ، حرص و آز پدر، رشد کردند. پاندو در جوانی از بین رفت و پنج پسر او که به پانداواها اشتهار یافتند تحت قیمومیت عموی خود دهریتاراشترا قرار گرفتند .دهریتاراشترا بارها و بارها قصد جان آنان و مادرشان پریتها[14] را ، که کونتی[15] نیز خوانده می شد، نمود. ولی توطئه های دهریتاراشترا ، هر بار به دلیل دخالتهای ویدورا، برادر دیگرش و همچنین حمایت و حسن نیت شری کریشنا پسر دایی پانداواها، نقش بر آب شد.س

بر اساس اصول پهلوانی زمان ، جنگجویان و سرکردگان، یعنی کشتاتریاها حق نداشتند دعوت به مبارزه و همچنین دعوت به شرط بندی از طرف متخاصم خود را رد کنند . با سوء استفاده از این اصل ،دوریودهانا ،پانداواها را به شرط بندی، دعوت کرد و با تقلب در شرط بندی برنده شد و توانست نه تنها آنها را از سلطنت محروم کند که آزادی آنها را نیز با یک تبعید سیزده ساله سلب نماید. پس از اتمام مدت تبعید، پانداواها به قصر دوریودهانا مراجعه کردند و در خواست قلمرویی برای خود نمودند، زیرا طبق اصول کشاتریایی، جنگجو، حرفه و فعالیتی جز حمایت از سرزمین خود نباید داشته باشد. ولی دوریودهانا به تحقیر آنان پرداخت و اظهار داشت که سر سوزنی زمین به آنها نخواهد داد.س

بدین ترتیب، آرجونا و برادرانش چاره ای جز نبرد با دوریودهانا نداشتند و جنگی عظیم آغاز شد.پهلوانان و جنگجویان نامی جهان رودر وری هم قرار گرفتند : دسته ای به منظور طرفداری از پانداواها و به تخت نشاندن یودهیشت هیرا و برخی دیگر برای جانبداری از پسران دهریتاراشترا . جنگی که در کوروکشترا[16] آغاز شد،هجده روز به طول انجامید .س

شری کریشنا به منظور برقراری صلح و آشتی بین طرفین متخاصم، وارد عمل شد ولی دوریودهانا را مصمم به جنگیدن در آرزوی حکمروایی بر کره زمین طبق خواسته های خویش، و همچنین نابودی پانداواها که وجودشان تهدیدی برای حقانیت سلطنت او محسوب می شدند ، یافت .س

،پانداواها که افرادی متقی ، پایبند به اصول اخلاقی و عابدان پاک خداوند بودند ،کریشنا را به عنوان شخصیت متعادل خداوند می شناختند و قبول داشتند، در حالی که پسران دهریتاراشترا عاری از چنین صفاتی قادر به درک سرشت الهی شری کریشنا نبودند. کریشنا نیز تمایل خود را به شرکت در جنگ ،طبق خواسته هر دو جبهه ، بدین صورت اظهار کرد که او شخصا مبادرت به نبرد نخواهد کرد، در حالی که دستور خواهد داد تمام قوایش به یکی از دو جبهه ملحق شود و خود او به جبهه مقابل به عنوان مشاور خواهد پیوست .  پانداواها مشاورت کریشنا را انتخاب کردند و دوریودهانا الحاق قوای او را به قشون خود برگزیدند.س

کریشنا ارابه رانی عابد پاک و دوست صمیمی خود، آرجونا را به عهده می گیرد و بدین سان بهاگاواد –گیتا آغاز می شود در حالیکه دو لشگر در مقابل یکدیگر صف آرایی کرده و آماده مبارزه اند ، دهریتاراشترا با نگرانی از منشی خود سانجایا[17] در خواست می کند که موقعیت را برای او گزارش و تشریح کند. ]س

آرجونا که خود را در مقابل لشکری می بیند که همگی از اقوام و دوستان وی می باشند، کمی گنگ شده و تمایل به جنگ را در خود نمی بیند. این تردید در دو آیه زیر از این کتاب چنین بازتاب می یابد:س

روح، فناناپذیر ، ابدی و غیر قابل اندازه گیری است. فقط بدنهای

 مادی که این روح در اختیار می گیرد فناپذیر هستند.س

س[ ای گوویندا ،پادشاهی ، خوشبختی و حتی زندگانی به چه کار می آید ، زمانی که کلیه افرادی که تمام این نعمات را برای آنان می طلبیم ، اکنون در این میدان نبرد، صف آرایی کرده اند ؟ ای مادهوسودانا ،هنگامی که معلمان ، پدران ، پسران ، پدربزرگان ، داییان، پدرزنان ، نوه ها و برادر زنها و تمام خویشاوندانم در برابرم ایستاده و آماده اند جان و مال خود را از کف بدهند چرا من باید به کشتن آنان دست یازم ، هر چند ممکن است در غیر این صورت آنان مرا بکشند. ای حافظ تمام موجودات زنده ، من حاضر نیستم حتی به ازای هر سه جهان، با آنان بجنگم ،حال چه رسد به سلطنت بر این کره ارض .از کشتن پسران دهریتاراشترا چه لذتی خواهیم برد.س

آرجونا در میان دو سپاه، می توانست پدران ، پدربزرگان ، داییان ، برادران ، پسران ، نوه ها ، دوستان ، پدرزنان و خیرخواهان خود را ببیند. ]س

وی همچنین از درک دلیل معنوی چنین جنگی که باعث نابودی افراد خانواده خود می شود خود را عاجز می بیند، زیرا در فرهنگ عمومی هندو، کشتن دیگران گناه بزرگی محسوب می شود، از اینرو از کریشنا می پرسد: س

س[ با کشتن چنین مهاجمانی ، گناه، ما را فرا خواهد گرفت. بنابراین، شایسته ما نیست که پسران دهریتاشاترا را بکشیم و دوستانمان را نابود کنیم . ای کریشنا ،ای همسر الهه خوشبختی ، چگونه می توانیم با کشتن بستگانمان خوشبخت شویم؟س

ای جاناردانا ،هر چند قلب آنان را حرص و آز فرا گرفته است و از کشتن اعضای خانواده و نزاع با دوستان ابایی ندارند ، ولی ما که دریافته ایم نابودی خانواده گناه است چرا باید به چنین اعمالی گناه آلود دست یابیم. س

با نابودی سلسله ، سنت ابدی خانوادگی منهدم می شود و در نتیجه، بازماندگان خانواده گرفتار بی دینی می گردند.س

ای کریشنا ،هنگامی که بی دینی در خانواده غالب شود ، زنان فاسد می گردند و از انحطاط و تباهی زنان نسل نا خواسته به وجود می آید.]س

در گیتا، آرجونا در چندین آیه متوالی اندوه خود را در مقابل چنین عملی نمایان می سازد و از جنگ سرباز می زند. شک و تردید چنان او را دربر می گیرد که به مرگ خود راضی می شود و به کریشنا چنین می گوید:س

س[ بهتر آن است که در میدان نبرد ، بدون صلاح و بی هیچ گونه مقاومتی ، به دست پسران مسلح دهریتاراشترا کشته شوم.]س

بنابر گزارش سانجیا، در اینجا بعد از آنکه کریشنا به همه سخنان آرجونا گوش می دهد، به وی چنین پاسخ می دهد:س

س[آرجونای عزیزم،چگونه چنین نا پاکیهایی بر تو مستولی شده است؟ آنها به هیچ وجه برازنده انسانی که ارزش زندگی را می داند نیستند.این ناپاکیها نه تنها انسان را به سیارات فوقانی رهنمون نمی سازد که منجر به بدنامی او نیز می شود. ]س

با این حال هنوز آجونا از عمل خود مطمئن نیست و همواره شک و تردید در او رخنه کرده است. از اینرو خطاب به کریشنا چنین می گوید:س

،س[ اکنون درباره وظیفه ام گیج شده ام و به علت این سستی ننگ آور تمام آرامش و تسلط بر خویش را از دست داده ام.در این شرایط از تو تقاضا دارم قطعن بگویی چه برایم بهترین است . حال دیگر مرید تو هستم و روحی که خود را تسلیمت نموده است. لطفا مرا آموزش ده. ] س 

س....... آنگاه کریشنا در حالی که لبخندی بر لب داشت ، در میان دو سپاه ، خطاب به آرجونای غمگین چنین فرمود:س

س[ شخصیت اعلای خداوند فرمود: خردمندانه سخن می گویی ، ولی برای آنچه غم و اندوه ندارد سوگواری می نمایی . فرزانگان نه برای زندگان اندوهی به دل راه می دهند و نه برای مردگان .س

هرگز زمانی نبوده است که من، تو یا تمامی این شاهان وجود نداشته باشیم و در آینده نیز، هیچ یک از ما موجودیت خود را از دست نخواهد داد .س

همانگونه که روح، قالب گرفته، به طور مداوم در این بدن از کودکی به جوانی و سپس به پیری گذر می کند، به همین ترتیب در زمان مرگ نیز روح به جسم دیگری وارد می گردد. فردی که به طبیعت روحانی خود واقف است از چنین تغییری حیران و سرگشته نمی شود. س

باید بدانی آنچه در سراسر بدن پخش است، نابود شدنی نیست و هیچکس قادر نیست روح فناناپذیر را از بین ببرد.س

روح، فناناپذیر ، ابدی و غیر قابل اندازه گیری است. فقط بدنهای مادی که این روح در اختیار می گیرد فناپذیر هستند. پس، حال که این را دانستی ، ای نواده بهاراتا ، بجنگ . ]س

همانطور که گفته شد در طول این کتاب، آرجونا درسهای زیادی از کریشنا می گیرد که مجموع این تعلیمات، برای قرنهای متمادی تا به امروز، متون مقدس دینی و عرفانی هندوان را در قالب کتاب گیتا تشکیل می دهد. 

تحقیق و پژوهش: فرامرز تابش

اختصاصی اندیشه آنلاین 

منابع: به بخش مستندات رجوع شود

:کد مقاله در آرشیو اندیشه آنلاین آلمان

fihäh,hn ädjh-H,hc onh

در یوتوب                                 

برای مشاهده فیلم ویدئویی این مقاله، در اینجا کلیک کنید 

Arjuna [10]

Nakula [11]

Sahadeva [12]

Duryodhana [13]

Prtha [14]

Kunti [15]

Kuruksetra [16]

Sanjaya [17]

:اسامی به انگلیسی                                     

Mahabharara [1]

Srila vyasadeva [2]

Baharata [3]

Vicitravirya [4]

Dhrtarastra [5]

Pandu [6]

Vidura [7]

Yudhisthira [8]

Bhima [9]