آریانیسم و مذاهب و فرقه های مسیحی معتقد به آن
گرچه مکتب فکری آریانیسم بسیار قدیمی تر از پروتستان می باشد و به قرن سوم میلادی برمیگردد و اصولن باید قبل از بررسی نهضت لوتر بدان پرداخته شود ، اما از آنجا که برخی از انشعابات از پروتستان و یا حتی اِلمنت اصلی تفکرات پروتستانی میتواند ریشه در افکار آریوس داشته باشد، و از آنجا که این انشعابات عمومن بعد از استقرار پروتستان به وقوع پیوست، این قسمت در کتاب «تفسیری متفاوت از کتاب مقدس» را بعد از بررسی پروتستان آورده ام.س
قبل از معرفی آریوس و بررسی عقیده اصلی او، به سه آیه زیر توجه فرماید:س
س ۲۵این چیزها را زمانی به شما گفتم که هنوز با شما هستم. ۲۶ امّا آن مدافع، یعنی روح‌القدس، که پدر او را به نام من می‌فرستد، او همه چیز را به شما خواهد آموخت و هرآنچه من به شما گفتم، به یادتان خواهد آورد. (سند اول) س
س.........اگر مرا دوست می‌داشتید، شادمان می‌شدید که نزد پدر می‌روم، زیرا پدر از من بزرگتر است. (سند دوم)س
آریوس (۲۵۰–۳۳۶ میلادی) از متفکران و کشیشان اولیه کلیسای اسکندریه مصر بود که احتمالن بر اساس آیه های یاد شده فوق و یقینن با بررسی آیه های دیگری از این دست از کتاب مقدس، با الوهیت ذاتی عیسی موافق نبود . از آنجا که پس از تشکیل شورای نیقیه در ۳۲۵ میلادی، و پس از تکفیر وی در همان شورا، دستور سوزاندن و از بین بردن آثار وی صادر گردید، تا آنجا که این تحقیقات اجازه می دهد، باید گفت اطلاعات چندانی برای بررسی همه افکار وی در دست نیست. س
چیزی که ما امروز می دانیم آنکه آریوس و افکار و دکترین وی در همان ابتدا افراد پرشماری از ایمانداران مسیحی را بخود جلب نمود. از آن جمله دو امپراتور بزرگ روم، یعنی کنستانتیوس دوم ( ۳۳۷ تا ۳۶۱ ) بود که مذهب آریانیسم را بر سراسر قلمروی روم باستان اشاعه داد و در این ارتباط اسقف پرقدرت کلیسای ارتدکس اسکندریه را تبعید نمود. دومین امپراتوری که از معتقدان به اندیشه های وی محسوب می شود می توان به والنس(۳۲۸ - ۳۷۸) اشاره نمود. در زندگینامه وی بدان اشاره شده است که وی اسقفهای زیادی را تبعید نمود و در زمان حیاتش کلیسای کاتولیک تحت فشار بود. شاید یکی از دلایلی که در شورای قسطنطنیه (نیقیه دوم) در سال ۳۸۱، با چنان شدت و تاکیدی بر کفرآمیز بودن عقاید او پافشاری شد، همین فشاریست که در زمان این دو امپراطور رومی بر کلیسای کاتولیک و کشیشان و اسقفها رفت. زیرا رد آنچه در کتاب مقدس به وضوح ، مانند دو آیه فوق ، بر این امر تاکید دارد که عیسی صراحتن خدا را نسبت به خودش برتر می خواند ، با هیچ منطقی امکان پذیر نیست. س
از آن گذشته در قرنهای متمادی، کلیسای کاتولیک چنان با حکومتها، در نتیجه با قدرت ، ثروت و اسلحه درهم آمیخته بود که کسی را یارای تایید آشکار آریانیسم نبوده است، زیرا در اینصورت با خشم کلیسا و تهمت های گوناگونی که به شکنجه و سوزانده شدن در آتش ختم می شده، مواجه بوده است. س
در این ارتباط، اولفیلاس (۳۱۱- تا ۳۸۳ میلادی) اسقفی که کتاب مقدس را ترجمه نمود، بعنوان یکی از میسیونرهای مسیحی آریانیست معرفی می شود. وی در نامه ای به آکسنتیوس به این امر مورد بحث اذعان داشته، خدا را وجودی مستقل و ازلی تر از وجود پسر می نامد. س
از مهم ترین رهبران آریانیسم می توان به اویسبیوس فون نیکومدیا که مابین سالهای ۳۱۸ و ۳۳۸ اسقف منطقه ای از ترکیه کنونی بود و آئتیوس فون آنتیوشیا الهیات دان سرشناس قسطنطنیه و همچنین به آکاسیوس فون قیصریه از اسقفهای نامدار آریانیسم قیصریه که در سال ۳۶۶ چشم از جهان فرو بست اشاره نمود. در این لیست آلمانی که در اختیار من است، افراد نامدار دیگری نیز به چشم می خورند که از ذکر نام آنها خودداری می شود زیرا هدف آن است که نشان داده شود آریانیسم تنها یک ایده گذرا نبوده و نیست بلکه حقیقتی است که همواره بوده و هنوز نیز موجود است و میلیونها مسیحی در اشکال مختلف بدان معتقد می باشد. (سند سوم)س
همانطور که گفته شد و به دلایل یاد شده فوق، تا قبل از رنسانس در جهان کاتولیک و حتی ارتدکس کسی را یارای تایید آشکار نظرات آریوس نبوده است، اما پس از نابودی اثرات شوم و مخوف قرون وسطی، با ایجاد زمینه برای آزادی تفکر، رفته رفته آریانیسم در قالبهایی دیگر خود نمایی نمود. س
اگر مبنای شروع بخش مدرنیته رنسانس را از سال ۱۴۰۰ میلادی در نظر بگیریم، در آن صورت می توان یک حقوقدان و الهیات دان برجسته ایتالیایی به نام فاستو پائولو سوسینی متعلق به دورانی مابین ۱۵۳۹ تا ۱۶۰۴ را از اولین کسانی دانست که در تاریخ، در ارتباط با پافشاری بر عقاید آریوس خودنمایی کرده است . س
شخصیت دیگری که مابین سالهای ۱۵۱۰ تا ۱۵۷۹ می زیسته و از تئولوگهای مشهور آریانسیم محسوب می شود «فرانس داویدیس» می باشد. وی تحصیلات خود را در دانشگاه ویتنبرگ آلمان به پایان برد و در ابتدا در کلاسنبورگ، مسئولیت یک کلیسای اونجلی-لوتران را بر عهده گرفت و مدتی بعد از آن، جذب عقاید کالوینیسم شد و سپس به نوعی آریانیسم روی آورد. س
گفته می شود اسحق(ایزاک)نیوتن، فیزیکدان، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس، فیلسوف و الهیات دان برجسته نیز از مخالفان تثلیث بوده و در اینصورت در جرگه پیروان آریانیسم قرار می گیرد. از دیگر گروه های نسبتن جدیدتر جهان مسیحیت که در اعتقادنامه خود با رد این امر که عیسی مسیح خدای مطلق است، صریحن به ایده آریانیسم اعتراف می نمایند، می توان به شاهدان یهوه با کمابیش ده میلیون پیرو اشاره نمود. گرچه این افراد خود را آریانیسم نمی دانند، اما از آنجا که از اعتقادات آریوس در واقع فقط یک اصل آن در دست است، می توان گفت همه آن کسانی که این اعتقاد را داشته باشند اول آریان هستند و سپس هرچیز دیگر که خود بدان معترفند. س
برای مدلل نمودن ادعا، در اینجا بدون تایید و یا تکذیب، تنها به اصل سوم اعتقاد نامه این شاخه از مسیحیت اشاره می شود:س
س " ۳-عیسی. ما از تعالیم عیسی مسیح پیروی می‌کنیم، او را الگوی خود قرار می‌دهیم و به عنوان نجات‌دهندهٔ خود و مخلوق یگانهٔ خدا گرامی می‌داریم. (مَتّی ۲۰:۲۸؛ اعمال ۵:۳۱) از این رو، مسیحی هستیم. (اعمال ۱۱:۲۶) با این حال، از کتاب مقدّس آموخته‌ایم که عیسی خدای قادر مطلق نیست و برای تثلیث نیز هیچ پایه و اساسی در این کتاب وجود ندارد. یوحنا ۱۴:۲۸ " (سند چهارم)س
یکی دیگر از فرقه های کم شمار مسیحیت کریستادلفیان می باشد که پیروان آن به تثلیث معتقد نیستند. این گروه در قرن ۱۹ میلادی در آمریکا توسط دکتر جان توماس پایه‌گذاری شد. س
از مکاتب نسبتن نوظهور دیگر می توان به گروهی اشاره نمود که نام آنها به فارسی « یگانه باوران » ترجمه شده است حال آنکه، در زبان انگلیسی عمدتن «یگانه باوران پنطیکاستی» و یا «فقط عیسی» نامیده می شوند. این مکتب فکری که در سال ۱۹۱۴ در ایالات متحده آمریکا بوجود آمد و طبق ادعای خود تا امروز پیروانی بالغ بر ۲۴ میلیون نفر را جذب نموده است از بزرگترین شاخه های آریانیسم تلقی می شود. س
به نظر می آید پیرامون این فرقه بزرگ مسیحی در اروپا، مایل به بروز اطلاعات چشمگیری در این ارتباط نیستند و یا چندان فعال نمی باشند. در هر حال این جماعت نیز به تثلیث معتقد نیستند. از اینرو به شدت مورد لعن مسیحیان تثلیثی می باشند. س
مکاتب و شاخه های دیگری از مسیحیت نیز به تثلیث معتقد نمی باشند، اما برای رعایت اختصار، از بررسی هرچند مختصر آنها خودداری می شود. س
به عقیده من آریانیسم با تنها یک بند از اعتقادنامه خود که در تضاد کامل ، روشن و واضح با تبصره هم طراز خود از اعتقادنامه نیقیه (قسطنطنیه) قرار دارد، مانند آتش زیر خاکستر همیشه پابرجا بوده و هرگز نمرده، بلکه همواره در شکل و اِشلی خاص، اینجا و آنجا، در تاریخ مسیحیت ظهور نموده است. اما برای اکثر مسیحیان، آسان ترین و کم هزینه ترین راه، همانا پذیرفتن افکار کشیشان شورای نیقیه است. ضمنن باید بیاد داشت منظور از زنده و پویا بودن آریانیسم، آن ایده و اعتقاد است، زیرا بعد از آریوس هزاران متفکر مسیحی، با نگرشی مستقل و عمیق و بی تعصب بر کتاب مقدس، به همان واقعیتی دست یافتند که وی دست یافته بود. پس، منظور از آریانیسم در واقع حقیقتی است که در کتاب مقدس در دسترس همه قرار دارد، اما اینطور به نظر می رسد که فقط عده ای خاص قادر به مشاهده و درک آن می باشند.س
خوشبختانه در جهانی که امروزه در آن بسر می بریم، آزادی اندیشه توسط قانونگذاران بزرگی چون منتسکیو، جفرسون، لینکن و دیگران، برای بشر تضمین شده است و دیگر کلیسا و یا هیچ دستگاه مذهبی خاص نمی تواند از ابراز عقیده و اندیشه و تفکراتی که در تقابل با آرای آنان باشد جلوگیری نماید. هر انسان روشن اندیش می تواند و باید آزادانه همه آرا و عقاید گوناگون را بدون تعصب شنیده به هر مذهبی که می خواهد و مطابق روحیات خود می یابد فارق از ترس و وحشت، بگرود. از آن گذشته، یک جامعه وقتی کامل و پویاست که نه تنها همه ادیان و مذاهب، بلکه همه نِحله های فکری، بدون ترس و در کمال آزادی و صلح در کنار هم به حیات خود ادامه دهند. در این میان این وظیفه خطیر بر دوش قانونی است که کاملن از مذهب و دین و باورهای فرقه ای جدا باشد و قانونگذاران و همینطور مجریان قانون، باورهای خود را در عدالت اجتماعی که در رعایت قانون بطور صحیح متجلی است دخیل نکنند. س
پایان قسمت سوم
برگرفته از کتاب «تفسیری متفاوت از کتاب مقدس»، نویسنده: فرامرز تابش
کد مقاله در آرشیو فصلنامه:س
Hvdhkdsl , lbhif , tvri ihd lsdpd lujrn fi HK
...........................................
قسمت چهارم
عیسی مسیح و آموزش زندگی های متوالی
در یوتوب
برای مشاهده فیلم ویدئویی این مقاله، اینجا کلیک کنید.س
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر